Czym jest niepełnosprawność intelektualna?
Niepełnosprawność intelektualna to stan zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłowego, charakteryzujący się zaburzeniami umiejętności odgrywających rolę w określaniu poziomu inteligencji, tzn. zdolności poznawczych, mowy, ruchowych i społecznych.
Upośledzenie umysłowe diagnozuje się na podstawie badań ilorazu inteligencji IQ. Osoby upośledzone osiągają następujące wyniki badań:
• Osoby upośledzone w stopniu lekkim– IQ 50-69
• Osoby upośledzone w stopniu umiarkowanym– IQ 35-49
• Osoby upośledzone w stopniu znacznym– IQ 20-30
• Osoby upośledzone w stopniu głębokim– IQ 0-19
Stopnie niepełnosprawności intelektualnej a funkcjonowanie dziecka
Niepełnosprawność w stopniu lekkim:
– sprawność spostrzegania w normie, czasami trudności z wyróżnieniem istotnych szczegółów;
– uwaga dowolna na materiale konkretnym dobra, na materiale abstrakcyjnym ograniczona;
– dobra pamięć mechaniczna, słaba logiczna i dowolna, słabe tempo uczenia się, często uczenie bez zrozumienia;
– trudności z formułowaniem myśli i wypowiedzi, agramatyzm, mały zasób słownictwa, częste wady wymowy;
– osłabiona kontrola emocji, popędów, dążeń, zdolność uczuć wyższych;
– dominuje myślenie konkretne, zwolnione tempo, mała szybkość i giętkość, słaby krytycyzm, trudności w definiowaniu pojęć abstrakcyjnych;
– ograniczona precyzja ruchów, słaba koordynacja;
– może opanować wiele czynności zawodowych i wykonywać je dobrze w zwykłych zakładach pracy bądź zakładach pracy chronionej;
– czasami utrudnione przystosowanie społeczne, maksymalny poziom dojrzałości społecznej 17-18 lat
– możliwość uczęszczania do szkoły podstawowej publicznej, szkoły specjalnej, specjalnej szkoły zawodowej.
Niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym:
– sprawność spostrzegania obniżona, spostrzega cechy konkretne, nie odróżnia cech ważnych;
– uwaga dowolna na materiale konkretnym dobra, na materiale abstrakcyjnym ograniczonym;
– dobra pamięć mechaniczna, słaba logiczna i dowolna, słabe tempo uczenia się, często uczenie bez zrozumienia;
– ograniczony zakres pamięci, bardzo słabe tempo uczenia się;
– ograniczone rozumowanie przyczynowo-skutkowe, wolne tempo i sztywność, brak samodzielności i ograniczona samokontrola;
– opóźniony rozwój mowy, proste zdania, wymowa wadliwa i niewyraźna, ograniczony słownik, brak pojęć abstrakcyjnych;
– duża wrażliwość emocjonalna, ograniczona kontrola emocjonalna, labilność i ambiwalencja emocjonalna;
– można obserwować ograniczenia w przystosowaniu społecznym i samodzielności, maksymalny poziom dojrzałości społecznej 10 lat;
– szkoła podstawowa specjalna, czasami klasa życia, przyuczenie do prostych czynności zawodowych, WTZ;
– wyuczalny w prostych czynnościach zawodowych, pod nadzorem obsługuje proste maszyny i urządzenia, zakłady pracy chronionej.
Niepełnosprawność w stopniu znacznym:
– obniżona sprawność i szybkość spostrzegania, trudności z rozpoznawaniem przedmiotów i wyróżnianiem elementów z całości;
– poważne trudności z koncentracją uwagi, duże zaburzenia uwagi dowolnej;
– duże opóźnienie rozwoju mowy, brak zdań, dominują monosylaby, zasób słownictwa minimalny, nie odmienia przez przypadki;
– zdolność okazywania uczuć, wyrażanie uczuć w sposób prymitywny, brak kontroli emocji i popędów;
– szkoła życia, nauka samoobsługi, WTZ;
– może wykonywać proste czynności zawodowe ze stałym nadzorem i pomocą.
Niepełnosprawność w stopniu głębokim:
– w niektórych przypadkach brak objawów koncentracji uwagi mimowolnej.
– zapamiętywanie wybitnie utrudnione, zakres pamięci znikomy, przy małej trwałości;
– zapamiętywanie i uczenie się zniesione lub widoczne na prostych reakcjach ruchowych;
– zdolność wyrażania prostych emocji, najczęściej brak objawów życia uczuciowego;
– ruchy automatyczne, stereotypowe, nie służą do wykonywania czynności;
– brak samodzielności, przy długotrwałym ćwiczeniu może sygnalizować potrzeby fizjologiczne,maksymalny poziom dojrzałości społecznej 4 lata;
– zwolnienie od obowiązku szkolnego;
– brak możliwości wykonywania czynności zawodowych.
Źródło:
"Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej" dr Ż.Stelter